Trà Cổ, nét vẽ đầu tiên trên bản đồ Tổ quốc

Không có những khách sạn 5 sao cao ngất, không có những khu nghỉ dưỡng sang trọng tiện nghi nằm kề bãi biển, Trà Cổ nơi địa đầu của Tổ quốc chỉ có những rừng dương lao xao cùng gió, những bãi biển hoang sơ và bầu trời xanh thăm thẳm.

Nhà thờ Trà Cổ

Một chuyến đi không định trước, ý tưởng nảy ra trong đầu, cứ thế chúng tôi “xách ba lô lên và đi”. Và cũng vì cái sự đùng một cái ấy, vất vả lắm chúng tôi mới tìm được một nhà nghỉ, mọi thứ đều thiếu nhưng được an ủi vì cửa phòng hướng biển và bà chủ thì nhiệt tình, mến khách ở mức tuyệt đối. Khách sạn lớn được gắn sao ở Trà Cổ chỉ đếm chưa hết ngón tay trên một bàn tay. Chỉ nhìn sân vườn của những cơ sở lưu trú được gọi là tiện nghi nhất ở đây cũng đủ thấy cái sự bán chuyên nghiệp của du lịch vùng đất mũi này. Nhưng có hề gì nhỉ! Những bãi biển nổi tiếng ở miền Trung, giờ đau khổ với những khu nghỉ dưỡng cao cấp nuốt trọn cả biển trong khi ở Trà Cổ còn nguyên gần 20km đường bờ biển thì cũng nên mừng chứ.

Sáng dậy sớm, thong thả đi bộ ra bãi biển. 5h30 bãi biển chật người. Hóa ra hôm nay có đợt phát động người dân và thanh niên tình nguyện đi nhặt rác và thu gom vỏ sò. Cơn bão Thần Sấm vừa hung hãn quét qua mũi Sa Vĩ. Cơn thịnh nộ của biển khơi đã hất trả lại tất cả những gì con người hồn nhiên tội lỗi tỉnh bơ thả xuống sông, sông trôi ra biển. Đấy, biển bao la hiền hòa là thế, im lặng ngày đêm sóng vỗ là thế, nhưng lúc biển giận hờn cũng là lúc những con người vô tâm kia lĩnh đủ. Tất thảy những vỏ bánh, vỏ kẹo, lon nước ngọt… đều bị hất tung lên bờ. Cả bãi biển Trà Cổ hôm tôi tới toàn là rác và vỏ sò vỏ ốc với cạnh sắc nhọn. Chân trần nhón trên cát, thi thoảng lại nhói đau. Và để trả lại sự thanh sạch cho bờ biển của mình, sáng thứ bẩy, chủ nhật, người dân nơi đây lại bảo nhau ra dọn dẹp vệ sinh.

 Bà cụ già bán cháo hàu ngay gần bãi tắm trung tâm nửa như kể chuyện, nửa như thanh minh cho biển quê mình rằng bình thường bãi biển sạch và trong lắm. Rồi bà chỉ đường cho tôi ra nhà thờ Trà Cổ, nhà thờ làng biển đẹp mê hồn, cái màu xám bạc in lên giữa nền trời xanh đã thực sự gây ấn tượng mạnh với bất cứ du khách nào tới nơi này.

 Nghe kể rằng, nhà thờ được xây dựng từ năm 1880 với kiến trúc đồ sộ. Sau một thời gian bị hư hỏng, đến năm 1995 tiếp tục trải qua một đợt trùng tu lớn. Hàng trăm bức phù điêu được khôi phục, trả lại dáng vẻ cổ kính như xưa. Nhà thờ sáng chủ nhật, tiếng giảng kinh cứ đều đều vọng ra. Những lời răn của Chúa, dạy con người ta gạt bỏ những oán thù, sống yêu thương nhau hơn… Lễ kết thúc, đám trẻ con chạy ùa ra gương mặt hân hoan, ánh mắt trong veo. Đám trẻ con quây lấy tôi, tò mò hỏi chuyện và đòi xem những bức ảnh tôi vừa chụp chúng rồi cười vang cả góc sân.

Cách nhà thờ không xa là mũi Sa Vĩ, nét bút đầu tiên trên bản đồ đất nước. Mũi Sa Vĩ còn có cái tên là Mũi Gót- mũi đất cực Đông Bắc Việt Nam. Giữa mùa du lịch biển, nhưng Sa Vĩ thưa người, từ đây  có thể nhìn thấy cả đường cong dài 17 km bờ biển Trà Cổ. Phía Bắc là cửa sông Bắc Luân đổ ra biển, cũng từ đây nhìn thẳng ra là hòn Dậu Gót đối diện Trung Quốc. Ở Sa Vĩ có một đài kỷ niệm được thiết kế không thể đơn giản hơn, đài có hình hai chiếc lá trích hai câu thơ của nhà thơ Tố Hữu: “Từ Trà Cổ rừng dương/ Đến Cà Mau rừng đước..”, kế đó là cột mốc ghi dấu chiều dài 3.260km từ Móng Cái cho tới Cà Mau.

Gần Móng Cái sầm uất, nhưng có vẻ như cái không khí biên mậu chưa đến được với Trà Cổ, dân chài làng hiền lành, thân thiện. Khách hỏi mua gì tận tình giải thích, cặn kẽ dạy cách phân biệt hàng Việt, hàng Tàu. Cho đến nay, phần lớn người dân của Trà Cổ vẫn sống bằng nghề đánh bắt gần bờ. Đặc sản mà người dân Trà Cổ vẫn tự hào là sam biển, rồi tôm, cua, ghẹ. Cua, tôm biển Trà Cổ luôn có một màu đỏ đậm đà, một sắc đỏ như son khác hẳn với các vùng biển khác.